De kroonluchter

In maart 2023 waren enkele lampen stuk van de kroonluchter. En daar stonden we dan met wat mannen (Jan de Nijs, Jaap Kole, Pieter Nieuwkoop, Bas de Vooght, Sam de Jong) naar boven te kijken. Enkelen zeiden dat ze ‘echt niet meer’ de ladder opgingen.
Voorheen voerden we de vervanging uit met de ladder en stond je echt helemaal bovenaan op die ladder en dan nog met je armen omhoog. Boutjes losdraaien om de bol eraf te krijgen en die naar beneden brengen. Terug omhoog en de lamp uitdraaien en vervangen door een nieuwe. En dan de bol weer terug. Al bij al een onderneming die je niet alleen moet uitvoeren en zeker niet op de huidige ladder want die is niet meer van deze tijd en wij worden allemaal ook een jaartje ouder. Gelukkig was er nog een die wel aandurfde, maar die doet het nu ook niet meer!
Waarom laten we de kroonluchter niet zakken, zeker zo veilig zei Bas? Zogezegd, zo gedaan. De lamp hangt te rusten in een haak die stevig vastgemaakt is aan de dakconstructie van de kerk en kan met behulp van een lier naar beneden worden gebracht. Daarvoor moet de lamp eerst van de haak worden gelierd en dan kan de lamp zakken.
Vol enthousiasme gaan we aan de slag en naar boven, het plafond op.
 

       

Boven aangekomen draaien we aan de oude gietijzeren lier. De lamp komt een stukje los van de haak echter de hijsdraad zingt alras een hoge toon. Het gaat niet zoals gewenst. Na overleg besluiten we toch meer kracht te zetten, per slot van rekening is de lamp al meerdere malen van de haak getild.
De lamp komt verder omhoog maar nog niet van de haak. Zoveel kracht kan Bas zich niet herinneren. Plotsklaps scheurt het gietijzer van het aandrijfwiel van de lier. We schrikken behoorlijk, en ontspannen de draad en de lamp komt weer terug in de haak. Pffff … …
 

Wat nu? Wat is er aan de hand? Waarom gaat het lieren zo zwaar? Met een kapotte lier kun je de lamp nooit laten zakken. Uitgezocht moet worden waarom het zo zwaar ging en er moet een nieuwe lier komen en graag een elektrische want dat is makkelijker, lichter dan handkracht.
De vragen; Waarom gaat het zo zwaar, hoeveel kilo weegt de kroonluchter en waar halen we elektriciteit vandaan?

Bas is gestart met de aanleg van een stopcontact en het fatsoeneren van de elektrische bedrading boven in de kerk.
Ook heeft Bas een berekening gemaakt om het gewicht van de kroonluchter te bepalen want niemand kon vertellen wat het gewicht was en ook het archief  (Piet van der Schoor) gaf geen uitsluitsel. Bas komt tot de conclusie dat de nieuwe lier 750 tot 1000 Kg moet kunnen hebben inclusief veiligheidsmarge en legt dit voor aan de woensdagmorgenploeg en Ad Breure.
Na een akkoord regelt Ad in overleg toch een handlier want een elektrische lier is te duur in verhouding tot die enkele keer dat de kroonluchter zou moeten zakken voor lampvervanging.
Maar hoe kon het nu gebeuren dat we de oude lier hebben stuk gedraaid. Er zit iets niet goed! Na grondig onderzoek blijkt dat de staalkabel zich vast trekt in de houten balk waar de lierdraad doorheen loopt. Dit wordt veroorzaakt doordat de lierdraad te schuin naar het hijsoog van de lamp liep. In juni regelt Herman een adres voor een buis welke in het gat wordt geplaatst. De hijsdraad kan niet meer in de houten balk trekken hoopten we.

Helaas, bij de eerste trekpoging na de vakantie (september) trok de draad de buis stuk. Een dikwandige stalen buis moet er geplaatst worden in plaats van een aluminium buis. Ad regelt die. Na plaatsing werd de hijsdraad met een harpsluiting weer aan het oog bevestigd.

    

En nu testen. Bas draait aan de lier en er zit beweging in de lamp, echter de trekspanning in de hijsdraad loopt heel snel op en de kroonluchter komt geen millimeter meer omhoog! Wat is er aan de hand? Onderzoeken, kijken en nadenken. De hoek die de draad maakt is toch wel erg groot. Er zit nog een gat in de dakconstructie waardoor de hijsdraad gelopen zou kunnen hebben, … … proberen. Van gat gewisseld en weer de lier opdraaien echter zonder beter resultaat! Wat is er toch aan de hand?
Na alle gedane pogingen heeft Wil iedere keer het gevallen vuil opgeruimd zodat de kerkgangers op een schone bank konden zitten. Weer kijken, nadenken en hardop nadenken met Herman, Pieter en Ad.
Gevonden denken we, … de D-sluiting die het hijsoog verbindt met de hijsdraad is te dik. Het oog van de kroonluchter wordt door de D-sluiting vast geklemd tegen de haak. Op de D-sluiting zitten aan één zijde schaafplekken en de andere zijde is n beetje geplet. De D-sluiting is te dik. Pieter en Herman zijn het met Bas eens.
De verbinding wordt gewijzigd, de hijsdraad weer terug door het vorige gat, en met alleen de trekdraad kwam de lamp eindelijk uit de haak. Voor de veiligheid hadden Pieter en Bas een valbeveiliging aangebracht. Een spannend moment toen de lamp van de haak afging. Hij ging wel wat heen en weer maar hij was eraf en we konden hem laten zakken.
Enkele lampen en bollen zijn vervangen en ook is de lamp door Jaap, Sam en Bep weer schoongemaakt. Wat later schrok Bas wel toen hij zag dat de kroonluchter nooit meer terug op de haak kon komen. Weer laten zakken en toch nog eens dat andere gat proberen en ja …, gelukkig … nu gaat het goed

 
 

Na de nodige zweetdruppels hangt de kroonluchter weer in de haak. Het neergevallen gruis is opgeruimd door Corrie en na een half jaar kan de kroonluchter weer vrij eenvoudig met enige inspanning van de haak naar beneden en weer naar boven op de haak gebracht worden. Wel dienen er nog enkele voorzieningen aangebracht worden maar dat is voor 2024.